TĐ : Cung đàn nuớc mắt

PHÂN CẢNH - Út Lượm được ông bầu gánh hát Mây Ngàn mời làm cô đào cho đoàn hát, vốn trôi nổi lênh đênh…

Nhân vật: Ông nội Út Lượm:Một nghệ sĩ nghèo, suốt đời nguyện đem tiếng hát cung đàn của mình dành trọn cho đời, vì không chấp nhận được những bất công, vụ lời đã làm vấy đục tâm hồn người nghệ sĩ, ông từ bỏ một gánh hát có tên tuổi, để sống đời hành khất lang thang
Út Lượm: cô gái ngây thơ, trong sáng, hồn nhiên, ở cái tuổi đôi mươi, theo chân nội trên bước đường phiêu bạc

Ông bầu đoàn Mây ngàn: Dù bữa cháu bữa rau, nhưng anh vẫn gồng gánh, vì anh em, và vì nghiệp tổ

Thành: bạn nghèo với Út Lượm, Thành đem lòng yêu thương Út Lượm, từ cái nghèo khó của cảnh cơ hàn, Thành được ông nội của Út Lượm truyền dạy cho giọng hát, ngón đờn và bài hát Kiếp Con Tằm- do chính ông nội Út Lượm sáng tác
Phân đoạn, diễn ra tại chân cầu Cá Rô, nơi mà ông cháu Út Lượm che nắng che mưa, trong sự đùm bọc, chở che, và tình thương của những người trong xóm nhỏ

Vì không có tiền lo thuốc than cho Nội, Út Lượm đã lỡ tay ăn cắp chiếc bóp của ông bầu gánh hát, …và…


Ô: Trả cái bóp lại cho người ta, lại trả mau lên
Út: Dạ, đừng đánh con nội ơi, để con trả, đừng đánh con nội ơi
Ô: lẹ lên
Út: dạ…xin lỗi, xin lỗi ông gánh hát, tôi trả ông đó
Bầu: em ah, tại sao em làm cái chuyện không tốt như vậy? em cần tiền gấp lắm đúng không?
Út: Phải, tui cần tiền, bởi vì nội tôi đau, ho hoài ah, hỏng có tiền mua thuốc, sao hết bệnh được, nhưng mà hỏng phải vì vậy…. tui lấy cái bóp của ông là tại vì tui…tui tức,,
Bầu: Tức
Út: Tức lấy cho bỏ ghét,
Bầu: tui đâu có làm gì em đâu mà em ghét tui
Út: Biết là vậy…Nhưng mà bởi vì tui nghĩ mấy ông là nghệ sĩ
[Nặng Tình Xưa]
thì phải có nhiều tiền lắm bạc, sao chẳng giàu nghĩa nhân, với người cùng cực ông chẳng mang xót thương, nỡ dửng dưng trước một ông già, đau yếu lang thang giữa chốn bụi đời
Bầu: Nhìn ông cháu cô tui bùi ngùi trong dạ, thương những mảnh đời chiếu rách màn sương, cũng giống chúng tôi giang hồ gió bụi, kiếp bọt bèo, bữa cháo bữa rau./.
Út: ông nói gì tui hỏng hiểu gì hết đó ông gánh hát ơi
Bầu: làm sao em hiểu được, những giọt nước mắt đắng cay, của những người nguyện hiến dâng đời mình cho sân khấu, họ luôn luôn hướng về ánh đèn màu, để cuối cùng ngã quỵ trên sàn gỗ, vì Đói
Út: trong đó có ông nữa phải không?
Bầu: sao em biết
Út: Tại vì, hồi nãy tui có vạch cái bóp của ông, tui hỏng thấy trong đó có đồng nào hết, ông nghèo thiệt đó ông gánh hát ơi…tui…tui xin lỗi, ông tha thứ cho tui…(út quỳ xuống)
Bầu: kìa em…đứng lên…mình là bạn nghèo với nhau mà
Nội: Út Lượm ah, con ca đi con, ca bài Kiếp con tằm ông nội dạy cho con đó..ca đi con
Bầu: dạ, chúng con xin phép đi, trời cũng xế chiều rồi..
Út Lượm: ý ý,, ông gánh hát ơi,, hỏng ấy ông ở lại nghe em hát rồi hãy đi,,
Nội: hai anh ở lại, coi như ông cháu tôi tạ lỗi với hai ông vậy, Út ah, hát đi con
Út: dạ, nội, hỏng ai cho tiền mình cũng hát ha nội
Nội: Uh, hát đi con
Út:… ah, ha…
[Phi Vân Điệp Khúc- Tiếng Đàn]
Tiếng tơ đồng ơi, sao buồn rơi, âm ba não nề, rơi vào đêm đen mù khơi, ai ai người tri âm, một kiếp con tằm, lăn lốc gió sương, đàn với ta, réo kêu khúc tình thương, mòn gót chân phong sương, dù nắng mưa, chẳng phai tấm lòng son, ta với đàn trọn câu thủy chung, từng đêm ta vắt máu tim trao đàn, ôi cơ hàn, một kiếp long đong, không hổ thẹn, cung đàn ngày xưa…Bước…Bước…bước
Nội: thôi nín đi, con ca cái kiểu gì kỳ vậy, nội dặn con bao nhiêu lần rồi, cái chữ phạn ở cuối câu con phải nhấn, con nhấn mới thể hiện được nổi đau của người nghệ sĩ đến chết vẫn còn vương tơ…con ca kiểu vậy sao được.
Út: Nội ơi, bài này tới chữ đó nó khó quá chời
Nội: Khó thì con phải ráng luyện tập chứ, tiếng đàn lời ca, con không luyện tập hằng ngày, thì làm sao nó thắm vào trái tim người nghe cho được hả con
Út: Nhưng mà nội, với lại bài này lạ hoắc ah, con chưa được nghe la dô hát lần nào
Nội: gì la dô, radio, con nói thiên hạ họ nghe họ cười chết
Mà sao con nghe radio hát được, bởi vì bài này là bài Kiếp con tằm do ông nội đặt ra mừ
Bầu: sao, ông lão nói sao, chính bản đờn và lời ca này, do ông lão đặt đó ah?
Nội: ông hỏi để làm gì?
Bầu: bởi vì tiếng đàn và lời ca như những mũi kim đâm xoáy vào tim tôi, ông lão ông có thể nào nói cho tôi biết, vì sao mà ông sáng tác được bản đờn và lời ca này, ông nói cho tôi biết được không ông lão?
Nội: được tôi sẽ nói, vì tôi biết chú em sẽ hiểu được tôi

[Nam Ai]
ông ơi, cả cuộc đời tôi chỉ có cây đàn này là người bạn thủy…. chung, theo bước chân, lưu lạc phong trần, cho tới một đêm kia, tôi ngã quỵ bên đường, phảo giao thừa rộn rã khắp nơi, mọi nhà vui vẻ mừng xuân, đâu ai biết được giữa đêm trường, lão nhạc sĩ nghèo nằm co ro, trong bóng đêm tôi chạm phải cây đàn, tiếng tơ đồng run rẩy bật lên, tôi xem nó như bạn chung tình, cơn đói cồn cào xót xa, từng âm ba hòa theo dòng lệ, mười ngón tay đã nhuốm máu hồng, hò xự xang bài kiếp con tằm đã ra đời giữa đêm đen.
Bầu: ông lão ơi, tôi muốn mời em gái đây đi theo gánh hát có được không?
Út: ah…được,,,được,,,theo gánh hát…nội được theo gánh hát…để coi, để coi vô gánh hát làm gì ta? Anh gánh hát, anh nhận em vô gánh hát nhen, sự tình thật cho anh biết rằng em biết mần nhìu chiện lắm, việc gì cũng biết hết, ví dụ như nấu cơm
Bầu: nấu cơm….(cười) nè nồi cơm bự lắm ah, nấu có nổi hôn>
Út: Nồi cơm bự lắm hả,,, ý chết hỏng được khét…khét, thôi hỏng ấy em giặt đồ, rửa chén, được hong ấy em giữ con cho đào kép luôn cũng được nữa.
Bầu: em ah, gánh của anh có người làm việc đó rồi
Út: hả, có người làm rồi? Nội vậy con theo gánh hát làm gì nội?
Nội: từ từ, để nghe ổng nói …con..
Bầu: tôi mời em theo gánh hát của tôi là để làm đào hát (Nhạc nền)
Vì khi nghe em hát, tôi không biết tả như thế nào…
[Lý Sâm Thương]
Nhưng khi đã nghe tiếng ca, vào tim, làm tôi tê buốt, ôi phải chăng âm ba lời ca còn vương vấn đâu đây, nghe như tiếng mưa rơi một đêm dừng chân bên quán vắng, ôm nỗi đau cô đơn, tiếng ai nhỏ giọt bi thương
Nội: từ lâu rồi tôi biết, lời ca kia sẽ bay cao vời
Bầu: tôi là người nâng cánh, nguyện đưa em lên đỉnh cao cuộc đời
Út: ….
[Vọng cổ: Câu 1-2]
Nhưng ông gánh hát ơi, làm sao, làm sao em có thể rời bỏ những vỉa hè của đường phố này ra đi cho đành bụng, trong khi quanh em còn có những người thân đã cùng em sẻ chia những chén cơm thừa.
Nội: Út lượm, sao con lại
Út: Nội, con không thể ra đi, bỏ nội ở lại cho đành, khi nội đã còng lưng gối mỏi, suốt đêm ngày cứ bệnh hoạng liên miên, rồi đây, ai sẽ căn cái mùn rách cho nội mỗi đêm, ai rót chén nước trao tay cho nội sao những con ho rũ rượi, …thôi đi, dù nắng dù mưa, ông cháu mình cùng cam chịu, chứ con không thể đành lòng ra đi, tìm cho mình cuộc đời sung sướng./.
Con hỏng đi
Nội: Lượm ơi, dẫu biết rằng nếu để con đi, tiếng đàn của ông, sẽ chơi vơi lạc lỏng giữa đêm trường, rồi đây, trong những đêm mưa gió tơi bời, tiếng đàn kia sẽ thiếu lời ca hòa điệu nghe ngậm ngùi như giọt lệ canh thâu, nhưng út ơi, cứ mạnh dạng ra đi, ánh đèn rực rỡ đang chờ con phía trước, đừng bịnh rịnh kéo dài bước chân giang hồ gió bụi, đời nội chịu cơ hàn, đời con phải khá hơn.
Út: vậy nội hỏng đi với con
Nội: con đi đi, mốt cái con đi hát, nội rảnh nội thăm con, cái mốt con có tiền, con về con nuôi nội.
Út: vậy con đi, …,, nội cho con đi …nội..
Nội: thôi, thu sếp đi, để nội coi gom mấy cái áo cho con
Út: nội ơi…vậy là…(thấy Thành đang đứng)
Nội: Thành, út lượm nó được gánh hát nhận làm đào nè con…mày sao…em nó đi, mày phải mừng chứ..mặt bí xị..thôi, tao đi gom đồ cho nó…Út lượm ah,,, nói chiện với anh Thành đi, để nội thu sếp…
Hai đứa nói chiện lẹ rồi đi nha. Tôi tôi gởi út lượm cho ông nha ông gánh hát.
Bầu: dạ, bác yên tâm, ah út lượm ah, tôi ra chợ gặp người quen, em ở nói chiện, rồi ghe tới, mình đi cho kịp con nước nghe em.
Út: dạ.
Thành bước tới,
Thành: Út…. đi hả út
Út: ông gánh hát nhận tui đi hát, tui đi hát, anh có buồn tui hong?
Thành: buồn thì có buồn, nhưng hỏng có dám cản,
Út: ừa đừng cản, để tui đi học hát
Thành: Út ah, tui bít Út thích cái chong chóng
Út: thích gần chết, giờ ráng đi hát kiếm tiền mua chong chóng chơi nè..
Thành: nãy tôi đi vác lúa,,, tôi có mượn bà chủ 2000, …tui… tui mua chong chóng cho Út nè
Út Lượm: uh, thích chong chóng lắm…hả…chong chóng đẹp quá ah…hi,.., mua nào vậy? hi,,, đẹp quá…
(chạy vòng …vui cười như con nít)
Thành đi theo, tan nát cõi lòng…Út ah,,, Út… nghe tôi nói nè Út…
Út: ý …quay nè, quay nè…đẹp quá…hehehhehe
Thành: Út ơi…Út đi…
Út: ah, được rồi mà…tui đi rồi dzìa mà…
Thành: Út đi, Út đừng quên cái dạ cầu cá rô đầy kỷ niệm này nhe út
Út Lượm: (lặng người lại) Tui hỏng…có …quên đâu
Thành: Phải , cái dạ cầu cá rô đầy kỷ niệm này, mà ngày nào tôi cũng đến
[Vọng Kim Lang]: để thăm em, trăng sáng trên sông dài, đêm gió sương lạnh lung mình đứng im nhìn nhau, muốn trao đến em bao lời, rồi ngập ngừng ngó trăng nhìn sao, cuộc đời tuy nghèo cam đành ngu dốt, thấy thương em nhiều, mà không biết nói sao, muốn trao với em bao lời, rồi ngập ngùng ngó trăng nhìn sao.
Út: Thương anh nắng mưa dãi dầu, thương anh cũng thân mồ côi, anh Thành.. giờ đây chân bước ra đi, nhắn ai hãy chờ đợi nhau, chòi tranh với đàn gà con, bao ước mơ chúng mình còn ghi.
Thành:
[Vọng cổ: Câu 4]
Út lượm ơi, từ đây muôn nẻo ngược xuôi giữa cuộc đời đầy cạm bẫy, em hãy ráng giữ lấy thân khi không có nội với tôi kề cận ở bên….. mình. Em như cánh chim nhỏ đơn côi, xa cách giữa đêm dài, đừng để rơi vào vòng cạm bẫy, một phút yếu lòng sẽ gãy cánh giữa đường bay. Ở nơi này có một kẻ ngày đêm, ngước mặt lên nhìn vòm trời cao rộng, chờ cánh chim kia trở về xây ước mộng, hát bản tình ca cho trọn mối duyên nghèo.
[Lý Năm Căn]
Út: đường kim mối chỉ còn đây, tình tôi nơi mảnh vá trên vai
Thành: nếp vá trên vai yêu thương, ngày đêm nhắc tôi luôn hãy đợi,
Dù cho bao tháng ngày trôi, vầng trăng đêm ấy còn soi, mãi mãi tình ta luôn vẫn đậm đà.
Bầu: Út lượm ơi…ghe tới rồi…đi cho kịp em ơi
Út: Dạ
Thành: Út…
Út: Anh Thành,, tôi đi nhe, áo nè,, định vá mà vá chưa xong, ..
Thành: thôi, út đi …
Út: chờ tôi, chờ tôi về, tôi vá nha, đưa người khác vá tôi giận anh…Chờ tôi..chờ tôi nha
Bầu: Ghe tới rồi, lên ghe Út Lượm ơi…
Út: Dạ,
Tôi đi nha, gắng chờ…chờ tôi nha…tôi đi nghe, chờ tôi nghe
Thành: Út ơi…tôi chờ….tôi chờ…